Ostatnich osiem lat to dla naszego społeczeństwa szkoła działań obywatelskich. Osoby, które 15 października 2023 r. po raz pierwszy poszły na wybory, mogą nawet nie pamiętać Polski bez protestów obywatelskich i bez zagrożenia wyjścia naszego kraju ze struktur Unii Europejskiej. Jednocześnie to dla tego pokolenia wartości europejskie są już w oczywiste i niezbywalne. Jakie jest więc młode pokolenie? Jakie wartości i wyzwania są dla niego najważniejsze? Jak angażuje się w rzeczywistość lub kiedy od tego zaangażowania ucieka?
7. Kongres Obywatelskich Ruchów Demokratycznych był w całości poświęcony najmłodszemu pokoleniu działaczy społecznych i umieszczeniu ich działań w kontekście europejskich wartości.
Wydarzenie odbyło się w Centrum Nauki Kopernik w dniach 16-17 marca 2024.
Organizator: Fundacja Aktywna Demokracja,
Współorganizator: Krajowa Izba Radców Prawnych, Fundacja Wolności Gospodarczej
Patronat: Gazeta Wyborcza
Projekt realizowany był przy wsparciu finansowym Unii Europejskiej oraz Open Society Foundations.
Program 16 marca
Siła działania – młodzi Europejczycy w działaniach obywatelskich
Czy jedna osoba, jedna grupa, jedno działanie może realnie zmienić rzeczywistość? Posłuchamy trzech inspirujących przykładów oddolnych działań młodych osób opartych o wartości europejskie, które przyniosły wymierny efekt i wniosły coś dobrego do życia wspólnoty. Co się wydarzyło? Jak działania podjęto? Jakie problemy się pojawiły? Jakie były efekty?
Prowadzenie: Karolina Kapralska
W panelu udział wzięli: Maja Kudła i Patryk Szynkowski (Młodzi Inicjatywa Pracownicza) – obrona akademika Jowita w Poznaniu, Dominik Kuc i Gabriela Gładyszewska – ranking szkół przyjaznych osobom LGBTQ+ oraz Krystyna Paszko – inicjatywa Rumianki i bratki.
Nasza edukacja – okrągły stół
O problemach polskiej edukacji dyskutuje się dużo. Jej głęboka reforma to jedna z głównych obietnic rządzącej koalicji. W debacie publicznej najczęściej mówi się o likwidacji prac domowych i przeładowanym programie. W formie okrągłego stołu zastanowimy się nad innymi problemami, jakie dostrzegają młode osoby. Porozmawiamy o tym, w jaki sposób realnie stworzyć lepszą i bardziej europejską szkołę, która będzie kształciła uczniów na świadomych obywateli Polski i Europy?
W trakcie panelu zostaną omówione trzy zagadnienia:
Prowadzenie: Zuzanna Karcz
W panelu udział wzięli: Aga Święch (Fundacja OFF School), Wiktoria Nowak (Fundacja OFF School), Jan Pieniążek (Fundacja Varia Posnania)
Narzędzia działań obywatelskich
Aktywizm i działalność społeczna wymagają różnych, konkretnych umiejętności. Na przykładzie różnych ruchów i wyzwań, przed którymi musiały stanąć, porozmawiamy o tym, jak zaangażować do naszej sprawy różne osoby, jak budować struktury, korzystać ze wsparcia innych organizacji i podmiotów, walczyć z wypaleniem i jak wykorzystywać w naszej pracy najnowsze osiągnięcia technologiczne.
Część I: Zaproszeni goście podzielą się inspirującymi, osobistymi opowieściami, które pokazują moc aktywizmu i twórczego podejścia do generowania zmian.
Część II: Interaktywne Stacje Tematyczne
1. Stacja "Regeneracja Aktywisty" – techniki przeciwdziałania wypaleniu aktywistycznemu, narzędzia do dbania o własne zdrowie psychiczne i fizyczne w trakcie angażowania się w działania społeczne.
2. Stacja "Innowacje w Mobilizacji" – nowoczesne technologie, takie jak crowdfunding i crowdsourcing wiedzy, które wspierają aktywizm i mobilizację społeczną, pokazując przykłady udanych kampanii i pokazując, jak wykorzystać te platformy do pozyskiwania środków oraz angażowania społeczności.
3. Stacja "AI dla Zmiany" – możliwości wykorzystania sztucznej inteligencji w działaniach społecznych i aktywizmie, w tym analizę dużych zbiorów danych, identyfikację wzorców i wsparcie w podejmowaniu decyzji.
Prowadzenie: Kinga Dagmara Siadlak i Jan Suchanek
W panelu udział wzięli: Ludwik C. Siadlak (specjalista od AI), Daniel Sjargi (Stowarzyszenie Umarłych Statutów)
Mamy prawa! Prawa osób młodych
Świadomy obywatel zna swoje prawa, wie w jaki sposób z nich korzystać i jakie instytucje są ich strażnikiem. Jakie prawa mają młodzi obywatele Unii Europejskiej? Jak ich respektowanie wygląda w polskiej rzeczywistości? W trakcie panelu dyskusyjnego wspólnie rozpatrzymy aspekty ochrony prawnej młodzieży na przykładzie spraw związanych ze zdrowiem fizycznym i psychicznym oraz aspektami prawnymi.
Część I: Panel dyskusyjny
Część II: Praca w grupach w celu wypracowania podstawowego kompendium wiedzy, którą powinna znać każda młoda osoba.
Prowadzenie: Klara Nadolska
W panelu udział wzięli: Marek Michalak (Instytut Janusza Korczaka, były rzecznik Praw Dziecka), Robert Lisiewicz (psycholog, fundacja Grow space), Małgorzata Połowniak-Dąbrowska (UNICEF Polska), Dominika Kuna (SWPS)
Roszczeniowe Zetki?
O pokoleniu Z nie przestają mówić media, o jego specyfice rozmawiają publicyści i publicystki, ale też autorytety naukowe. Ile w tych dywagacjach prawdy? Co naprawdę jest istotne dla młodych osób, które określane są jako „Zetki”? Rozmowa skupi się na dobrostanie i zdrowiu psychicznym osób uczących się i wchodzących na rynek pracy. Zastanowimy się, jakie są ich wartości i jakie systemowe rozwiązania chciałyby wprowadzić?
Prowadzenie: Dominik Kuc
W panelu udział wzięli: Ewa Ulicz (ekspertka D&I, aktywistka programów troski o zdrowie psychiczne, równość i różnorodność), Gabriela Gładyszewska (aktywistka i działaczka społeczna), Julia Pyzińska (działaczka społeczna i studentka).
Technologia. Demokracja. Aktywizm
Jesteśmy świadkami kolejnego wielkiego skoku technologicznego. W jaki sposób rozwój technologii może sprzyjać tworzeniu społeczności i zaangażowaniu obywateli? Jakie zagrożenia niesie się ze sobą aktywizm prowadzony w sieci? Na co uważać jako odbiorca i użytkownik social mediów? Jakie regulacje prawne tworzy Unia Europejska w tej dziedzinie?
Część I
W trakcie otwartej dyskusji przytoczymy case studies konkretnych wydarzeń społecznych i aktywistycznych, w których dużą rolę odegrały media społecznościowe i/lub algorytmy. Spróbujemy przyjrzeć się mechanizmom, które wtedy zadziałały, porozmawiamy o możliwościach i zagrożeniach, które stwarzają różne platformy.
Część II
Interaktywna rozmowa o dezinformacji w sieci, fake news’ach i praktycznych sposobach obrony przed nimi.
Prowadzenie: Paulina Górska
W panelu udział wzięli: Sylwia Czubkowka (podcast Techstorie, Tok FM), Grzegorz "harcesz" Prujszczyk (hacktywista), Marcel Kiełtyka (demagog.org)
Most pokoleń
Przez ostatnie osiem lat na protestach spotykali się ludzie w każdym wieku. Ich wspólne działania miały różne wymiary i napotykały też na rozmaite problemy. W trakcie spotkania spróbujemy przyjrzeć się, jak wartości europejskie rozumieją różne pokolenia zaangażowanych obywateli i porozmawiać o tym, jak goście i gościnie widzą praktykę działań międzypokoleniowych w swojej pracy aktywistycznej? Być może nie dzieli nas tak wiele i po prostu mamy wspólne wartości, lecz różne perspektywy? W planie pokaz filmu, debata panelowa i otwarta dyskusja „Jak łączyć różne pokolenia?”.
Prowadzenie: Paulina Kędzierska
W panelu udział wzięli: Robert Hojda (założyciel i prezes Fundacji Aktywna Demokracja), Alicja Urbanik (studentka, aktywistka), Danuta Przywara (socjolog, działaczka społeczna, była prezes Helsińskiej Fundacji Praw Człowiek), Patrycja Krzesińska (Fundacja Impuls).
Wspólnie dla klimatu
Co ma wspólnego demokracja i klimat? Nie ma demokracji bez walki o klimat, ale nie ma też walki o klimat bez demokracji. W 2024 roku, połowa światowej populacji – w tym 27 państw Unii Europejskiej – wyruszy do urn. Jednocześnie, demokracja na całym świecie słabnie, a wzrost siły politycznej skrajnej prawicy i innych radykalnych ugrupowań zagraża realizacji celów klimatycznych. Jak pokazał przykład Polski, ruchy klimatyczne i społeczeństwo obywatelskie, we współpracy z instytucjami Unii Europejskiej mają moc zatrzymania pochodu autorytaryzmu.
Jaką rolę jako obywatelki i aktywiści, we współpracy z unijnymi instytucjami, możemy odegrać, aby uratować europejską demokrację i wypracować nowe, lepsze polityki klimatyczne? Jak społeczeństwo obywatelskie i UE mogą współdziałać na rzecz klimatu?
Prowadzenie: Adam Naceur Ferdjani
W panelu udział wzięli: Katarzyna Bałucka-Dębska (przedstawicielka Komisji Europejskiej), Szmo Kacprzak (osoba liderska Młodzieżowego Strajku Klimatycznego).
Program 17 marca
Otwarcie
Wręczenie Nagrody Fundacji Aktywna Demokracja oraz dyskusja o współpracy międzypokoleniowej, w której udział wezmą: Danuta Przywara, Adam Michalik, Hanna Machińska, Paulina Górska.
Prowadzenie: Jolanta Jeżowska i Dominik Kuc
Panel: Co UE ma do zaoferowania młodym?
Unia Europejska prowadzi od lat aktywną politykę na rzecz młodzieży. Panel dotyczyć będzie tego, co UE ma do zaoferowania młodym ludziom, zarówno pod względem rozwiązań formalnych, strategii dla młodych, jak i konkretnych sposobów na rozwój z wykorzystaniem europejskich źródeł finansowania.
Prowadzenie: Adam August Michalik
W panelu udział wzięli: Renata Mieńkowska-Norkiene (specjalistka ds. prawa i instytucji UE), Jakub Kocjan (Akcja Demokracja), Julia Grajewska (European Youth Parliament)
Jak organizacje obywatelskie mogą angażować młodych?
Przegląd różnorodnych inicjatyw i narzędzi angażowania młodych osób w działania obywatelskie z Europy. Spotkanie będzie tłumaczone symultanicznie.
Prowadzenie: Klara Nadolska
W panelu udział wzięli: Leoni Mendler (Europa Union Frankfurt e.V – Niemcy), Maria Cezar (Expert Forum – Rumunia), Jakub Rychły (edyn.eu – Czechy), Noel Perlaki (United Student Front – Węgry)
